Rrethi l�Arcobaleno di Nicola Bavasso

 Vepra letrare e Vorea Ujkut

 

Vepra letrare e Vorea Ujkut qe e paraqitur Ferm�, katundi ku zoti Mink Belici (1918-1989) parkalesi dhe shprishi fjal�n e Zotit Krisht p�r kat�rdhjet� e gjasht� vjet. Te jeta letrare bashkohore, vepra e zotit Belic nga Frasnita, �sht� njera nga m� t� lartat poezi ku gjuha shqipe e arb�reshe rriten bashk�, losen dhe n� fund lart�sohen si gjuh� artistike e holl� dhe e pasur. Vorea Ujko jetoi me zgjimet e gjakut te z�mra dhe te mendja. Poezia e tij vruskullon gjith� p�r dashurin� p�r gjuh�n m�m�tare, p�r Krishtin dhe p�r gjindjen arb�reshe. N� let�rsin� shqipe Vorea �sht� nd�r autoret m� t� mir� dhe m� t� njohur.

Mbi figur�s e tij Bashkia e Ferm�s realixoi dhe paraqi, te nj� kuvend shum� i ve�ant p�r njer�zit �� muartin pjes� dhe p�r si qe i organizuar, vepr�n e t�r� e poetit nga Frasnita. Asht� si jetoi dhe shkruajti Vorea edhe, si ai ndoshta kish dashur, kuvendi u mba n� gjuh�n arb�risht dhe shqipe, me pak punime italisht. Qe nj� kuvend shum� i mire, jo vet p�r intelektualet dhe shkrimtaret �� foltin por edhe p�r m�nyr�n orixhinale e nd�rhyrjevet n� gjuh�n m�m�tare. Qo �sht� m�nyra m� e mir� se t�jipet r�nd�sin� gjuh�s dhe kultur�s arb�reshe �� ka t� ket� t� nj�tj�n nder� me gjuh�n dhe kultur�n italiane.

Nd�se p�rdoret k�sht� mir� nj� gjuh� gojore te nj� fillar i v�shtir si let�rsia, sot v�rteta mund p�nxomi se jeta dhe kultura jon� mund marrin m� fuqi.

Gjuha sot duket se �sht� e b�het m� e varf�r por me trashgimin t� madh �� ka, ajo mund p�rdoret pak e pak edhe tek sektoret e administrat�s, e komunikimevet edhe shtypjes etj�. Arb�rishtja dhe shqipja jan� e nj�ita gjuh�, kan� nj� trashgim leksikal t� pasur edhe t� perdorur bashk�, b�jin� nj� gjuh� t� holl�, l�trare, artistike, ekonomike edhe politike.

L�opera letteraria di Vorea Ujko

 

A Firmo in un convegno molto interessante, � stata presentata l�opera letteraria di Vorea Ujko - Domenico Bellizzi (Frascineto1918- Firmo 1989). Nella letteratura albanese contemporanea Vorea � uno degli autori pi� importanti. La sua poesia che vive dei sussulti dell�anima, si distingue per un�originale e raffinata lingua ricca di termini arb�resh� e shqip�. Gli autorevoli intellettuali che hanno partecipato al convegno, hanno discusso le proprie relazioni utilizzando prevalentemente la lingua arb�reshe o shqipe. L�evento si � contraddistinto, a nostro avviso, per l�importanza che si � data alla lingua madre ponendola in primo piano, cio� sottolineando la pari dignit� di una lingua minoritaria in un ambito culturale italiano. Si � dunque usata la lingua madre arb�risht e shqipe in un contesto specificatamente letterario. E� stato dimostrato, in questa occasione, come nonostante il palesato impoverimento, la nostra lingua abbia un�eredit� lessicale molto ricca e se valorizzata in maniera opportuna, potr� essere adeguatamente utilizzata anche nel settore amministrativo, delle comunicazioni e della stampa.

L�arb�reshe e lo shqip, sono la stessa lingua e utilizzate insieme costituiscono una lingua raffinata, letteraria, artistica, economica e politica.

 

 

 

 

 

 

 

Rubrica pubblicata Venerd� 14 Maggio 2004 su "Tracce" pagine culturali del quotidiano "LA PROVINCIA COSENTINA"